Waarom presteren sommige cognitief begaafde leerlingen onder hun niveau? Motivatieprofielen van Vlaamse leerlingen
|
|
|
Motivatie is een belangrijke factor in het onderpresteren van cognitief begaafde leerlingen. Op basis van een bevraging bij 403 Vlaamse begaafde leerlingen (top 10% qua cognitieve vaardigheden) doorheen de eerste twee jaar van het secundair onderwijs onderzochten we hoe leerlingen denken over hun schoolse competenties en over hun schoolwerk en hoe dergelijke overtuigingen onderpresteren in de hand werken. Uit de bevraging kwamen drie leerlingprofielen naar voren. Naast een adaptief profiel (met leerlingen die gemiddeld goed presteerden) vonden we twee maladaptieve profielen waarbinnen de leerlingen een verhoogd risico op onderpresteren vertoonden. Het eerste maladaptieve profiel werd daarbij gekenmerkt door een traject van kwetsbare competentie-overtuigingen: het zelfbeeld van deze leerlingen werd sterk bepaald door hun schoolse prestaties, maar deze leerlingen worstelden met toenemende twijfels over hun competenties. Het tweede profiel werd gekenmerkt door een traject van lage waardering van schoolwerk: deze leerlingen ervoeren schoolse taken als saai of zinloos, waardoor ze er steeds minder in wensten te investeren. Beide maladaptieve trajecten leidden tegen het einde van het twee jaar secundair tot een verhoogd risico op onderpresteren. Deze bevindingen, die grotendeels overeen kwamen met de voorspellingen uit het theoretische Pathways to Underachievement-model van Snyder & Linnenbrink-Garcia (2013), geven dus inzicht in de verschillende motivationele trajecten die bij begaafde leerlingen ten grondslag liggen aan onbetrokkenheid en onderpresteren en suggereren dat een verscheidenheid aan interventies nodig kan zijn om deze te voorkomen.
Meer weten? Op het TALENT-platform kan je het uitgebreide rapport hierover lezen.
|
|
Lerende netwerken Project Voorbeeldscholen - wat hebben we al gerealiseerd?
|
|
In september 2021 werden de lerende netwerken van het Project Voorbeeldscholen boven de doopvont gehouden. In dit project delen 12 Vlaamse basis – en secundaire ankerscholen, onder begeleiding van het Expertisecentrum Talent en met steun van de Vlaamse overheid, hun expertise rond onderwijs aan cognitief sterk functionerende leerlingen met een lerend netwerk van Vlaamse scholen die hiervoor interesse hebben. Hierdoor werden een 380-tal scholen (ongeveer 10% van alle Vlaamse scholen) geholpen bij het uitbouwen van een kwaliteitsvol onderwijsaanbod en een goede ondersteuning van cognitief sterk functionerende leerlingen op school. Deze samenwerking resulteerde onder meer in een inspiratieboek waarin wetenschappelijk onderbouwde voorbeeldpraktijken werden beschreven, in hulpmiddelen die de overgang van cognitief sterke leerlingen tussen onderwijsniveaus ondersteunen, en in gebruiksklare overzichten van de beschikbare differentiatie- en verrijkingsmaterialen. Een volledig overzicht van de realisaties van dit project vindt u hier.
|
|
Tool kwaliteitsverwachtingen voor onderwijs aan cognitief sterk functionerende leerlingen
|
|
|
Het referentiekader voor onderwijskwaliteit (OK) van de Vlaamse Onderwijsinspectie bepaalt de minimale gemeenschappelijke kwaliteitsverwachtingen waar onderwijs in Vlaanderen aan moet voldoen. Om deze algemene kwaliteitsverwachtingen verder te concretiseren en te verduidelijken in functie van de kwaliteitsbewaking van het onderwijs specifiek aan cognitief sterk functionerende leerlingen, werd een tool ontwikkeld door het expertisecentrum TALENT en de ankerscholen van het Project Voorbeeldscholen. Hierbij werd gebruikgemaakt van de wetenschappelijke literatuur over onderwijs aan cognitief sterk functionerende leerlingen en werd input en feedback verzameld bij leraren, directies, leerlingen, ouders, pedagogische begeleidingsdiensten, Prodia, CLB-medewerkers, ondersteuners, lerarenopleiders en de onderwijsinspectie. Met de tool kunnen schoolteams aan de slag om hun beleid voor cognitief sterk functionerende leerlingen onder de loep te nemen en gericht, stap voor stap bij te sturen. De tool kan u hier vinden.
|
|
Vergroot je kennis over cognitieve begaafdheid met onze e-learningmodules!
|
|
|
Wil jij je kennis over cognitief begaafde leerlingen vergroten? Het Expertisecentrum TALENT ontwikkelde hiervoor een aantal gratis online leermodules, bedoeld voor leerkrachten, leerkrachten in opleiding, zorgcoördinatoren, leerlingbegeleiders, CLB-medewerkers, directie, beleidsondersteuners en ouders, die nog weinig kennis hebben over cognitieve begaafdheid. De inzichten in deze leermodules zijn gebaseerd op onderzoeksbevindingen van het Expertisecentrum TALENT, alsook op internationaal onderzoek. Je vindt de modules op elearning.projecttalent.be.
|
|
|
|
|
